Zomaar stuiten op een erfenisruzie rond eigen voorouders of op freule Van Dorth die gevlucht is uit detentie. Destijds drama's, maar nu pareltjes om tegen te komen. Dat maakt transcriberen voor mij leuk. Sinds vorig jaar help ik mee met transcriberen voor Genealogiedomein: het uittikken van geschreven teksten.
Bij de zoektocht naar mijn Achterhoekse wortels realiseerde ik me geregeld hoeveel werk er in de loop der tijd door vrijwilligers is verzet om het voor mij mogelijk te maken zo vanuit huis mijn voorouders te vinden. Dat knaagde. Ik wilde graag iets terug doen. Toen er in het voorjaar van 2009 een oproep van Ben Baneman op Genealogiedomein verscheen om hulp bij het transcriberen van oude gerechtelijke aktes, heb ik me dan ook - met de nodige schroom - aangemeld. Ik was bang dat ik al dat gekriebel niet goed genoeg zou kunnen lezen. Na een proefstukje bleek dat best mee te vallen. Bovendien wordt iedere transcriptie voor publicatie door iemand anders gecontroleerd. Zo was ik minder bang om fouten te maken.
Gelukkig kon ik kiezen wat ik wilde transcriberen. Ik koos daarom eerst voor Tafel Zelhem, Buurtschap Halle. Daar komen voorouders vandaan. Dat motiveert extra. En inderdaad, enkele keren kwam ik iets over hen tegen. Heel leuk. Wel nam het volledig transcriberen van alle woorden van deze Tafel erg veel tijd in beslag.
Het doel van Genealogiedomein is mensen die onderzoek doen, toegang te bieden tot zo veel mogelijk informatie over hun voorouders. Daarom kwam er bij de mensen achter de site een discussie op gang of het wel nodig is de gehele tekst over te tikken. Zou het niet voldoende zijn alleen de kernwoorden - de namen van personen, boerderijen e.a. - weer te geven? Zo worden de stukken veel sneller toegankelijk. Daar komt nog bij dat de volledige stukken in de vorm van foto's voor een ieder zelf op Genealogiedomein te raadplegen zijn. Meerdere transcribenten zijn daar vervolgens mee aan de slag gegaan, ieder op zijn eigen wijze.
Mijn tweede transcriptie was de Tafel van ORA Steenderen, buurtschap Toldijk. Hier komen eveneens voorouders vandaan. Ditmaal had ook ik gekozen voor een verkorte versie. Dat ging lekker snel. Ook omdat in oud schrift namen veel gemakkelijker te herkennen zijn dan al die moeilijke woorden die daarnaast gebruikt werden. Na wat gepuzzel had ik al gauw mijn eigen werkwijze gevonden.
Ik heb het idee dat ik me door het transcriberen veel meer betrokken ben gaan voelen met het leven van mijn voorouders. Je neemt dingen in je op waar je anders snel overheen zou lezen. Dat brengt me dan weer op ideeën om bepaalde zaken nog eens na te zoeken. Zo kom ik ook nog verder met mijn eigen onderzoek.
Om nog even terug te komen op die freule Van Dorth: wat blijkt? De freule werd ervan verdacht de hand te hebben gehad in een dubieus sterfgeval van een patriot. Ze kreeg eerst een boete. Later werd ze ter dood veroordeeld, mede wegens oproerstokerij. Uiteindelijk is de freule op 22 november 1799 geëxecuteerd door een vuurpeloton te Winterswijk. Daarna is ze meteen in een kist gelegd, maar ze bleek nog te leven. Door het genadeschot vloog vervolgens haar jurk in brand. De soldaten moesten water halen in hun steken om te blussen.
Ik was zowaar gestuit op een stukje vaderlandse geschiedenis .... in Toldijk.
Assen, 6 augustus 2010
Alice Garritsen